مارك روتكو
1970- 1903 § روسي- آمريكايي
مارك روتكو از هنرمندان برجسته‌ي نيويورك در دوران پس از جنگ است. او ابتدا به كندوكاو در اكسپرسيونيسم و سوررئاليسم پرداخت و سپس به سبك خاص كاملاً انتزاعي خود دست يافت كه متشكل از مستطيل‌هاي لبه‌محوري است كه بر زمينه‌اي پوشيده از رنگ شناورند.
مارک روتكو با نام مارکوس روتکویچ در دوینسک روسیه به دنیا آمد. در سال ۱۹۱۳ یعنی هنگامی که ۱۰ سال داشت، به همراه خانواده‌اش به آمریکا مهاجرت کرد و در شهر پورتلند ایالت اورگن ساکن شد. از سال ۱۹۲۱ تا ۱۹۲۳ به تحصیل در دانشگاه ييل پرداخت اما پیش از فارغ‌التحصیلی آن جا را ترک کرد و به نیویورک رفت. در آن‌جا برای مدت کوتاهی زیر نظر نقاش کوبیست، ماکس وبر و هنرمند آوانگارد، آرشیل گورکی هنرآموزی کرد و همچنین با نقاش مدرنیست میلتون اِيوِري آشنا شد که در سال ۱۹۲۸ آثارش را به همراه وی در یک نمایشگاه گروهی به نمایش گذاشت. در سال ۱۹۲۹ تدریس هنر به کودکان را در آکادمی اصلی مرکز یهودیان بروکلین شروع کرد و تا سال ۱۹۵۹ به این کار ادامه داد.
در جستجوی روح
با وجود آن که روتکو به عنوان یک نقاش اکسپرسیونیست انتزاعی شهرت دارد- بر چسبی که خود آن را رد می‌کرد- نخستین نقاشی‌های او شکل‌نگار بودند. موضوع آنها از پیکره‌های برهنه و چهره‌نگاره‌ها گرفته تا منظره‌ها و صحنه‌هایی از مناطق دوردست شهری را پوشش میداد که در میان آنها مجموعه آثاری قرار داشت که متروهای نیویورک را به تصویر کشیده بود.
روتکو در نخستین نمایشگاه انفرادی خود در سال ۱۹۳۳، اکسپرسیونیسم و سوررئالیسم را با هم تلفیق کرد. او با بهره‌گیری از تصاویر نمادین و با تکیه بر مضامین اساطیری کوشید نمونه‌های اولیه‌ی حقایق بشری را نشان دهد و از این طریق خلا روحانی انسان را پر کند. از نظر او این هدف طی جنگ جهانی دوم ضرورت بیشتری پیدا کرد؛ به ویژه پس از آن که روتکو کتاب «زایش تراژدی» نوشته‌ی فیلسوف آلمانی، فریدریش نیچه را مطالعه کرد که در آن جامعه از دریچه‌ی تراژدی‌های یونان بررسی می‌شد.
در سال ۱۹۴۵، مجموعه‌دار آثار هنری، پگي گوگنهایم، یک نمایشگاه انفرادی برای روتکو ترتیب داد که در میان آثاری که به نمایش درآمد، پرده‌ی «چرخش آهسته بر کرانه‌ی دریاها» نیز قرار داشت. این نقاشی که به شیوه‌ی سوررئالیست‌ها با الهام از ناخودآگاه هنرمند کشیده شد، دو پیکره‌ی- احتمالاً در حال رقص- را نشان میداد که بازنمایی «بنيان‌ها و احساسات نفسانی موجودات زنده» بودند.
