مو يان
متولد 1955 ¡ چيني
نويسندهاي كه با رمانهاي طنزآميز سياهش مشهور است. او صدايي كاملاً منحصر به خود دارد كه رئاليسم جامعهگرا، رئاليسم جادويي و ادبيات چين و فولكلور را در هم ميآميزد تا ديدگاهي طنزآميز و فراواقعي از زندگي در چين ارائه دهد.
«شهرک شمال شرقی» که محل وقوع بسیاری از داستانهای مو یان است، نسخهای خیالی از شهر زادگاه او گائومی در استان شاندونگ در شمال شرق چین است. والدین او در زمان تولدش در آنجا کشاورز بودند و همینطور در دوران سیاست «جهش بزرگ به پیش»- بین سالهای ۱۹۵۸ تا ۱۹۶۲- که سیاستهای اعمال شده توسط رئیس مائو برای مدرن کردن اقتصاد کشاورزی، قحطی وسیعی را به همراه آورد. پدر و مادرش نام او را گوان موئه گذاشتند. سال ۱۹۶۶ در سالهای انتهایی حکومت مائو، گوان موئه در یازده سالگی مدرسه را ترک کرد تا روی زمین کار کند. هفت سال بعد، او شغلی در کارخانهی پنبه پیدا کرد و حین کار در آنجا به ادبیات علاقهمند شد. در این زمان، مطالعات او به کتابهای واقعگرای اجتماعی محدود بود که مقامات آنها را تأیید میکردند. موئه بعدها آثار کلاسیک چینی و ترجمههایی از آثار نویسندگان خارجی را پیدا کرد. او در حالی که هنوز آثار واقعگرای اجتماعی نویسندهی چینی، لو شون را تحسین میکرد، آثاری از ویلیام فاکنر و گابریل گارسیا مارکز را منبع الهام یافت. او در ارتش آزادی بخش خلق نامنویسی کرد، اما همچنان بیشتر اوقات فراغتش را برای خواندن و نوشتن ميگذاشت. در ۱۹۸۱ یکی از داستانهای کوتاهش در مجلهای ادبی با نام مستعار مو یان منتشر شد. داستانهای اولیهی او آغاز سبکی متمایز را نوید میدهند؛ سبکی که تحت تأثير رئالیسم جادویی مارکز و ادبیات سنتی چین و البته گفتههای مائو مبني بر این که وظیفهی نویسنده قبل از هنر، سیاست است قرار دارد.
شهرت رو به رشد
مویان برای پیشبرد جاهطبيهاي خود به عنوان یک نویسنده، سال ۱۹۸۴ در آکادمی هنر ارتش آزادیبخش خلق در پكن، برای یک دورهی دو سالهی ادبیات ثبتنام کرد. زمانی که در آنجا مشغول به تحصیل بود، داستانهای کوتاهی نوشت و منتشر کرد که از آن جمله میتوان به داستانهای «تربچهی قرمز روشن» و «انفجارها» اشاره کرد که با استقبال منتقدان مواجه شدند، اما نخستین رمان او «ذرت سرخ» برایش شهرت ملی و بعدها بینالمللی به همراه آورد. این داستان در دوران جنگ بیرحمانه بین چین و ژاپن هم زمان با جنگ جهانی دوم اتفاق میافتد. پنج قسمت اولیهی آن ابتدا در سال ۱۹۸۶ در مجلات منتشر شد، اما استقبال زیاد مردم باعث شد که در همان سال داستان را در قالب یک کتاب منتشر کند. همچنین در ۱۹۸۷ فیلمی هم براساس این داستان ساخته شد. بسیاری از کارهای بعدی مو یان ترکیبی از اسطوره و واقعیت بودند؛ کاری که او در «ذرت سرخ» انجام داده بود. کتاب «جمهوری شراب» در سال ۲۰۰۰ از روایت واقعگرایانه دور میشود و ژانرهای متنوعی مانند پلیسی و داستانهای ماوراءالطبیعی چینی را در بر میگیرد تا نظری کنایهآمیز دربارهی جامعهی چین ارائه دهد. در حالی که کارهای او در ساختار تجربهگرا هستند و با تقسیمبندی غربی، به نظر میآید که باید پستمدرن محسوب شوند، خود مو یان از ادبیات فولکلور و سنتهای داستانی چین به عنوان راهنمایش نام میبرد. در سال ۲۰۱۲ جایزهی نوبل ادبیات را دریافت کرد و اولین نویسندهی چینی شد که به این افتخار دست یافت. تنوع و نوآوری آثارش او را به یکی از معتبرترین نویسندگان سرزمینش تبدیل کرده است.