علم هرمنوتیک

وقتی متنی را می‌خوانیم ممکن است این سوال برای ما پیش بیاید که برداشت ما از هدف نویسنده چقدر درست بوده است؟ آیا منظور نویسنده را درست دریافت کرده‌ایم؟ برداشت ما صحبت‌های یک فیلسوف یا داستان‌ یک نویسنده چقدر می‌تواند نسبت به منظور اصلی فیلسوف متفاوت باشد؟ آیا اصلا اجازه داریم برداشت شخصی از یک متن داشته باشیم؟ هرمنوتیک دانشی علمی و فلسفی است که سعی کرده است به پرسش‌های بالا پاسخ بدهد.هرمنوتیک از واژه هرمس می‌آید و ریشه یونانی آن هرمینات است به معنی تاویل و تفسیر کردن. هرمس الهه یونانی است که وظیفه انتقال پیام خدایان به انسان را برعهده دارد. به همین دلیل ریشه اصلی هرمنوتیک به ادیان و فهم و مطالعه متون مقدس برمی‌گردد. نمونه چنین مسئله‌ای را در مورد «شان نزول آیه» در باره قرآن داریم. در واقع در اینجا نیز فرشته جبرئیل واسطه بین خدا و انسان قرار می‌گیرد و شان نزول آیه و هرمنوتیک کتاب مقدس به بررسی منظور اصلی خدا در وحی‌های ارسال شده توسط جبرئیل می‌پردازد. هرمنوتیک دانشی است که از زمان مطالعه کتاب مقدس شکل گرفت و هدف اولیه آن «فهم منظور خداوند از آیات ارسال شده» بود. همین امر موجب اختلافاتی بین تفسیرها از متون مقدس در ادیان مختلف بوده است که مذهب‌ها، فرقه‌ها و اندیشه‌های افراطی و رادیکال و اندیشه‌های صلح‌طلب را از یک متن واحد به وجود می‌آورد. در خاورمیانه به این مسئله بسیار برخورده‌ایم؛ از کتاب مقدس قرآن، تفسیرهای مختلفی به دست می‌آید که گاهی به داعش و طالبان و غیره ختم می‌شود. اما بالاخره حق با کدام یک است؟ کدام یک حقیقت آن متن را درست فهمیده‌اند؟ آیا ممکن است همه درست بگویند/ همه تفسیرها درست باشد؟ چنین وضعیت آشفته‌ای موجب می‌شود که علم هرمنوتیک دانشی ضروری برای اندیشه باشد. ریچارد پالمر در کتاب علم هرمنوتیک به بررسی مفهوم هرمنوتیک و نظریه‌های چهار فیلسوف مطرح این حوزه، یعنی هایدگر، شلایماخرف دیلتای، و گادامر می‌پردازد.