کتاب مرگ ایوان ایلیچ داستان زندگی و مرگ یک قاضی می باشد که با موفقیت در مسیر شغلی خود پیش می رود اما در بیماری و مرگ خود با تجربه ای متفاوت مواجه می‌شود.
او زندگی خود را همواره پیرو قواعد و آداب اجتماعی مشخص شده ای سپری کرده است بدون توجه به احساسات و نیازهای درونی اش، اما هنگامی که با یک بیماری ناشناخته روبرو می شود تمام زندگی او زیر سوال می رود.
ایوان حین مبارزه با بیماری، به تدریج با زندگی و مرگ خود دست و پنجه نرم می کند. او به یاد می آورد که بیشتر عمر خود را در پی ارزش های ظاهری و جایگاه اجتماعی بوده و زندگی واقعی اش را نادیده گرفته است.
این بازاندیشی باعث می شود تا ایوان به درک جدیدی از زندگی برسد و به دنبال معنای واقعی آن باشد.
در نهایت ایوان مجبور به پذیرش مرگ خود می شود و به این نتیجه می رسد که تنها راه رسیدن به زندگی واقعی و معنادار، مواجهه شجاعانه با مرگ است.
این درک او را آرام می کند و باعث می شود تا با آرامش و پذیرش به سمت مرگ خود حرکت کند.
او به این نتیجه می رسد که باید به دنبال معنا و هدف واقعی زندگی باشد، نه صرفا کسب موقعیت و ثروت.
در پایان داستان، مرگ ایوان به عنوان یک نقطه عطف در درک معنای زندگی و مرگ تلقی می شود.
این کتاب به ما می آموزد که چگونه زندگی را با دید جدیدی ببینیم و با مرگ به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از زندگی مواجه شویم و آن را بپذیریم.