یادداشت های زیر زمینی یک کتاب به قلم فیودور داستایفسکی نویسنده نامدار روس هستش.
یادداشت های زیر زمینی حاصل کار دوره دوم داستان نویسی داستایفسکی هست. این دوره بعد از تموم شدن تبعید داستایفسکی به سیبری و شروع دوباره داستان نویسی اش آغاز میشه.
فیودور داستایفسکی توی کتاب یادداشت های زیرزمینی به شرح حال و توضیح عقاید و اتفاقای زندگی یه مرد زیرزمینی میپردازه.
داستان از دو بخش تشکیل شده: بخش اول به اسم زیرزمین که شخصیت اصلی داستان یا به تعبیر داستایفسکی، ضد قهرمان داستان به توضیح و شرح عقاید خودش میپردازه و برامون توضیح میده که چرا از زیرزمین جدا شده و بین ما اومده و حتی نظراتش رو راجب زندگی میگه. بخش دوم هم اسمش هست به مناسبت برف نمناک، مرد زیرزمینی یه سری از اتفاقای زندگی خودش رو برای ما توضیح میده.
مرد چهل ساله ی کتاب یادداشت های زیرزمینی، یه کارمند پایین مرتبه، دوست خاصی نداره، و تنها توی یه زیرزمین زندگی می کنه. حالا از زیرزمین بیرون اومده و برای ما ماجراش رو میگه.
داستایفسکی توی این کتاب به نقد عقیده های جبر گراها بلند میشه و شروع می کنه به نقد اون ها. داستایفسکی معتقده که ما آزادیم هرکاری که میخوایم انجام بدیم یا انجام ندیم. برای مثال مرد زیرزمینی داستان یادداشت های زیرزمینی، از یه مریضی داره رنج میبره، اما هیچوقت، هیچ علاقه ای نداره که پیش یه دکتر بره و خودش رو درمان کنه. داستایفسکی توی این کتاب، میگه که ما آزادیم هر طور که دوست داریم زندگی کنیم و کسی هم نمیتونه این آزادی رو از ما بگیره ولی ما از این آزادی میترسیم. و دلایل خودش هم برای این حرف ها توی داستان میگه.
به نظر والتر کوفمان (شارح و مفسر آلمانی- آمریکایی) بخش اول کتاب یادداشت های زیرزمینی، مانیفست فلسفه اگزیستانسیالیست هستش. داستایفسکی توی این بخش، فلسفه فکری خودش راجب زندگی و رنج و درد رو با یه بیان نسبتا سخت و عمیق شرح و بسط میده.
کتاب یادداشت های زیرزمینی به عقیده خیلی از منتقدها بهترین کتاب داستایفسکی برای شروع مطالعه کارهای طولانی تر داستایفسکی هستش.
یه جا از کتاب میخونیم:
آدمیزاد، ساختن و خلاقیت و گشودن راه تازه را دوست دارد، در این شکی نیست. اما پس چرا چنین با شور و اشتیاق، تخریب و هرج و مرج را هم دوست دارد؟