دانشنامه فلسفه استنفورد 61 سهروردی

سهروردی را باید یکی از تاثیرگذارترین فلاسفه اسلامی دانست. سهروردی در کنار فردوسی یکی از اندیشمندان تاثیرگذار در بازگشت و زنده شدن فلسفه‌ و اندیشه ایرانی پس از آمدن اسلام است. از نظر سهروردی هیچ یک از حکیم‌های ایرانی پیش از اسلام، از مانی و مزدک و زرتشت کافر نبوده‌اند. سهروردی اسطوره و حکمت ایرانی را با اسلام و حکمت یونانی درهم می‌آمیزد. همین امر اندیشه او را دچار پیچیدگی‌ها و زیبایی‌هایی می‌کند که خواندن آثار او را واجب و لازم می‌کند. بسیاری او را پدر افلاطونیان اسلامی دانسته‌اند. نور از عناصر اصلی حکمت ایرانی پیش از اسلام بوده و سهررودی به شکل نمایدن و اسطوره‌ای به بررسی این اندیشه‌ها و ارتباطش با فلسفه اسلامی می‌پردازد. در آثار سهروردی اشارات مستقیم و غیر مستقیمی به افلاسوطن، ارسطو و فلوطین دارد که همین امر گستردگی اندیشه‌ او را بسیار فراتر از آنچه که هست می‌برد. حکمت شرقی و ایرانی بر پایه نور می‌گردد و همه ذات جهان نور است. سهروردی ذات الهی و ذات جهان را «نور» می‌داند. نور هستی‌شناسی بنیادی است و نور است که همه چیز را آشکار می‌کند و به آن معنی می‌دهد. نور است که همه چیز را روشن می‌کند. به دلیل ارتباط فلسفه سهروردی با نور حکمت او را حکمت اشراق می‌نامند. اشراق یعنی محل طلوع خورشید و آغاز روشنایی و حکمت اشراق به تعبیری یعنی دانش نور. از نظر سهروردی نور ذاتا ظهور بوده و نیازی به ظاهر شدن ندارد. به همین دلیل سهروردی نور را غیر قابل تعریف می‌داند. مفهوم نور برای سهروردی همچون ذات در اندیشه یونانی پای به بررسی مسائل هستی می‌پردازد. همین عمق فلسفی اندیشه سهروردی بود که موجب برخی کج‌فهمی‌ها درباره اندیشه او و کشته شدنش شود. روایت‌هایی درباره مرگ او توسط شاگردان او نوشته شد که معروف‌ترین آن مباحثه سهروردی با علمای شام و کج‌فهمی آن‌ها از گفته سهروردی و در نهایت اعدام او است.