کتاب داستایفسکی به آنا، یه کتاب به همت یلدا بیدختی نژاد، مترجم خوش سلیقه و جوون ادبیات روسیه است. توی این کتاب ما یه مجموعه از گزیده نامه های داستایفسکی به منشی، همسر و همراه و همه کاره اش، آنا گریگوریونا سنیکتینا، داریم.
ماجرای آشنایی داستایفسکی و آنا، یکی از جذاب ترین، پر فراز و نشیب ترین و عاشقانه ترین، ماجراهای عاطفی بین نویسنده هاست.
داستایفسکی توی سخت ترین زمان زندگیش با آنا آشنا میشه. کلی بدهی سنگین داره. توی قمار غرق شده. کار مهم و قابل توجهی ننوشته و حالا هم مجبوره برای پول دراوردن، درگیر یه قمار بزرگتر، تنها راه نجات یا نابودیش، بشه و رمان قمارباز رو بنویسه. اما برای نوشتن همچین رمان بزرگی، و پاکنویس و ارسال کردنش وقت کافی نداره. اما آنا، همون کسیه که قراره داستایفسکی رو از این همه مصیبت نجات بده.
آنا، دختری که اول به عنوان تند نویس و منشی داستایفسکی به کمک این نویسنده اومد. و بعد تر داستایفسکی دلباخته اش میشه و با همدیگه ازدواج میکنن. آنا، کسی که تا لحظه آخر زندگی داستایفسکی، پیش این نویسنده موند و توی همه لحظات تلخ و شیرین این غول ادبیات همراهیش کرد. شاید اگه آنا، تند نویس داستایفسکی، نویسنده مصیبت زده رو دلباخته خودش نمیکرد، سرنوشت داستایفسکی تلخ تر از اونی میشد، که واقعا زیسته شد.
داستایفسکی، طبق نامه های خودش به آنا و اعترافاتش، هیچوقت نامه نویس خوبی نبوده. البته شاید خیلی ها با این نظر نویسنده موافق نباشند. اما به هرحال، داستایفسکی اینطور راجع به خودش فکر میکرد. اما این تفکر، مانع این نشد که توی روزهای دوری و دلتنگی، دست به قلم نبره و همه دلتنگی و شیفتگیش رو با کلمه، به آنا ابراز نکنه. از روزهای تلخی که دور از آنا به داستایفسکی میگذشته نگه و راجع به خیلی از مسائلی که ذهن این نویسنده بزرگ رو درگیر خودش کرده، با آنا صحبت نکنه.
داستایفسکی به آنا، بهترین فرصت، با یه ترجمه عالی، برای آشنایی نزدیک و بهتر با زندگی عاطفی نویسنده ای که حالا، در کنار آنا، روزگار بهتری رو داره، و فهمیدن دغدغه های عمیق و درگیری های ذهنی این نویسنده بزرگ هستش.
لابه لای کتاب داستایفسکی به آنا، ما با ابعاد متفاوت نویسنده آشنا میشیم. داستایفسکی بیمار، داستایفسکی رنجور، داستایفسکی غمگین، داستایفسکی عاشق، مهربان، ترسو، لجباز، مضطرب و نگران.
یه جا از این کتاب، یه اعتراف از داستایفسکی به آنا، همسرش میخونیم:
خودم هم قبلا برایت گفته ام که نمی توانم نامه بنویسم، اصلا بلد نیستم. یا در نامه دیگری به تاریخ دوم ژانویه ۱۸۶۷ از مسکو می نویسد: آخ! آنّاجانم، چه قدر از نامه متنفرم! آخر چه طور می توان در نامه از آدم ها نوشت؟! برای همین است که فقط وقایع خشک و خالی را می نویسم