معرفی فلاسفه لائو دزو

لائو دزو

قرن ششم ق‌م ¡ چيني

لائو دزو (يا لائوتسه) را از ديرباز نويسنده‌ي دائو جينگ يا «متن كلاسيك راه و فضيلت»، و بنيان‌گذار مكتبي فلسفي مي‌دانند كه بعدها به عنوان آيين دائو شناخته شد.

براساس افسانه‌ها، لائو دزوی حکیم (ملقب به «استاد پیر») معاصر کنفوسیوس ولی مسن‌تر از او بود و در قرن ششم ق م زندگی می‌کرد. سیما چیان مورخ معتقد است که لائو دزو در بایگانی دربار ژو کار می‌کرد. همان‌جا بود که کنفوسیوس او را ملاقات کرد و درباره‌ی مفهوم لی (آداب و آیین‌ها) به همفکری با او پرداخت.

گفته می‌شود که لائو دزو در اواخر عمر، خسته از فساد و دسیسه‌های سیاسی دربار، سوار بر گاومیش راهی مرزهای غربی شد. در دروازه‌ی شهر، نگهبانی او را متوقف کرد و از او خواست تا سخنان حکمت‌آمیز خود را بنویسد. لائو دزو مجبور به این کار شد که نتیجه‌ی آن کتاب «دائود جینگ» یا «متن کلاسیک راه و فضیلت» بود. ‌آن‌گاه حکیم پیر گاومیش خود را سوار شد و به سمت غرب راند و دیگر هرگز دیده نشد.

دائود جینگ

جزئیات زندگی واقعی لائو دزو - اگر واقعاً لائو دزویی وجود داشته- تقریباً به طور کامل خارج از دسترس تاریخ‌نویسان است. اکنون بسیاری از محققان بر این باورند که دائود جینگ کار یک فرد نیست، بلکه مجموعه‌ای از سخنان و آموزه‌های شفاهی تعدادی از نویسندگان است که زمانی در قرن چهارم ق م به شکل نهایی خود درآمده است.

دائود جینگ کوتاه است. متن چینی آن کمی بیش از ۵۰۰۰ واژه نگار (کاراکتر) دارد و اثری است متناقض كه همچون نویسنده‌ی افسانه‌ای آن، دور از دسترس و سخت فهم است. این اثر، مجموعه‌اي از شعرهای کوتاه و پراکنده است که بیش از ارایه‌ی استدلال‌های روشن و منطقی، به معنا می‌پردازد؛ از این رو تفاسیر متنوعی از آن شده است؛ به عنوان راهنمایی برای رهبران سیاسی، به عنوان کتابی از بینش‌های عرفانی و به عنوان رساله‌ای در باب رشد فردی.

پیروی از راه دائو

ایده‌ی مرکزی دائو د جینگ، استعاره‌ی دائو است که می‌تواند به عنوان «جاده»، «مسیر» یا «راه» ترجمه شود. دائود جینگ به این موضوع می‌پردازد که چگونه می‌توانیم به بهترین وجه مسیرمان در عالم را طی کنیم و مکرر تأکید می‌کند که اغلب بهترین تدبیر این است که اعمال را به حداقل برسانیم و قدرتمان را از جزر و مد جهان به دست آوریم.

طبق گفته‌های دائود جینگ، ما نباید نحوه‌ی خاص عمل خود را تحمیل کنیم. در عوض، باید به دنبال روش‌های طبیعیِ عمل باشیم تا اتفاقات به صورت خودجوش رخ بدهند.

این ایده در چینی، وو وِی نامیده می‌شود که معمولاً به عنوان «بی‌عملی» یا «کاری انجام ندادن» ترجمه می‌شود.

مفهوم ژرف این ایده آن است که تلاش بیش از حد می‌تواند بدترین تدبیر ممکن باشد. دائو د جینگ توصیه می‌کند: «چنانچه با بی‌عملی عمل کنید، هیچ چیزی که خوب اداره نشود، وجود نخواهد داشت.» بی‌عملی، عدم عمل نیست؛ بلکه عمل با کمترین تلاش ممکن است.

دائو د جینگ یکی از پرترجمه‌ترین متون تاریخ است. این کتاب در قرن هفتم میلادی به سانسکریت ترجمه شد و به فراتر از چین گسترش یافت و در سال‌های اخیر، صدها ویراست آن به بسیاری از زبان‌ها چاپ شده است.