نقد عقل محض حاصل 10 سال تفکر و مراقبه بود. با این حال، با وجود این، کانت چاپ اول را تنها با اکراه پس از تعویق‌های فراوان منتشر کرد. اگرچه او به درستی دکترین آن متقاعد شده بود، اما در مورد شرح آن تردید داشت. تردیدهای او به خوبی ثابت شد، و کانت شکایت داشت که مفسران و منتقدان این اثر به شدت آن را اشتباه می‌دانند. نقد عقل محض، پس از مقدمه‌ای، به دو بخش با طول‌های بسیار متفاوت تقسیم می‌شود: دکترین متعالی عناصر، تقریباً 400 صفحه در یک نسخه معمولی، و به دنبال آن یک دکترین استعلایی از روش، که به ندرت به 80 صفحه می‌رسد. عناصر به منابع دانش بشری می پردازد، در حالی که روشی را برای استفاده از «عقل محض» و ایده‌های پیشینی آن ترسیم می‌کند. هر دو «استعلایی» هستند، زیرا فرض بر این است که ریشه‌های همه دانش و شرایط هر تجربه ممکن را تحلیل می‌کنند. عناصر به نوبه خود به زیبایی‌شناسی استعلایی، تحلیلی استعلایی و دیالکتیکی استعلایی تقسیم می‌شوند. ساده‌ترین راه برای توصیف محتوای نقد این است که بگوییم این کتاب رساله‌ای درباره متافیزیک است: این کتاب می‌خواهد غیرممکن بودن یک نوع متافیزیک را نشان دهد و پایه‌های دیگری را پی ریزی کند. متافیزیک لایبنیتس، هدف حمله کانت، به این دلیل مورد انتقاد قرار می‌گیرد که تصور می‌کند ذهن انسان می‌تواند با تفکر ناب به حقایقی در مورد موجوداتی برسد که به دلیل ماهیت خود هرگز نمی‌توانند ابژه تجربه باشند، مانند خدا، آزادی و جاودانگی. با این حال، کانت معتقد بود که ذهن چنین قدرتی ندارد و بنابراین متافیزیک مورد ستایش یک ساختگی است. همانطور که کانت می‌دید، مشکل متافیزیک، در واقع هر علم، این است که توضیح دهد چگونه اصول آن از یک سو می‌تواند ضروری و جهانی باشد (از جمله شرطی برای هر دانشی که علمی باشد) و با این حال، از سوی دیگر، آگاهی از امر واقعی را نیز در بر گیرد و بنابراین امکان دانشی بیش از آنچه را که به لحاظ تحلیلی در آنچه که او می‌داند وجود دارد-یعنی از آنچه که صرفاً در معنا مستتر است- در اختیار محقق قرار دهد. کانت معتقد بود برای برآوردن این دو شرط، دانش باید بر احکامی استوار باشد که پیشینی هستند، زیرا تنها به دلیل جدا بودن آنها از اقتضائات تجربه است که می‌توانند ضروری باشند و در عین حال ترکیبی نیز باشند.