شهریار منجی - معنای شاهکار ماکیاولی

حجم حمله‌هایی که به ماکیاولی به عنوان فیلسوفی ضد اخلاق شده است بر کسی پوشیده نیست. شهریار به عنوان آموزهای برای سیاست‌ورزی به لورنتسو مدیچی تقدیم می‌شود، کتابی که دربردارندة آموزه‌هایی است که نه‌تنها برای پادشاه وقت، بلکه برای هر قدرتی در هر دوره‌ای می‌تواند کارآمد باشد؛ آموزه‌هایی همچون ظلم، زیرکی، هوش ، ریاکاری و بهطورکلی هر آنچه در میان ما با واژة منفی «سیّاس بودن» شناخته می‌شود. شهریار کتابی درباره شیوه‌های حکمرانی مبتنی بر حفظ رضایت مردم است. در این تعارض بین مردم و شهریار، در تمام فرازهای آن، ترازوی قدرت به سمت مردم سنگینی می‌کند. شهریار ماکیاولی را بهطورکلی میتوان به چهار بخش تقسیم کرد: یک. انواع شهریاری و ارتباط با شهریاریهای دیگر. 2. ارتباط شهریار با سپاه 3. ارتباط شهریار با مردم 4. ارتباط شهریار با درباریان. شهریار باید تمام اعمالش را معطوف به حفظ رضایت مردم بکند. نفرتانگیز شدن در چشم مردم نکتهای است بس سترگ. نفرت از شهریار عامل اصلی سقوط او در برابر سایر قدرت‌طلبان و دسیسه‌گران است. چرا که اگر دسیسه‌گران احساس کنند که با کشتن شهریار مردم را به جوش می‌آورند، هرگز دست به این کار نمی‌زنند. ماکیاولی در یک پاراگراف نتیجة تمام مثال‌هایش را چنین می‌نویسند: «پس تا زمانی که مردم در حق شهریار نیک‌اندیشاند، نمی‌باید از دسیسه‌ها غمی به دل راه داد، اما آنگاه که مردم دشمن وی باشند و از او بیزار، می‌باید از هرکس و هرچیز بهراسد». ماکیاولی وجود بخت در زندگی را انکار نمی‌کند اما معتقد است که می‌توان جلوی بخت ایستاد. به تعبیریبخت مانند سیلی است که میآید و همه چیز را ویران می‌کند، اما این سخن به این معنی نیست که ما نمی‌توانیم سیل‌بند بسازیم. ماکیاولی با آوردن چنین مثالی شهریار را به ساخت سیل‌بند در برابر دشمنان خارج و داخلی فرامی‌خواند. دشمنان داخلی و خارجی می‌توانند همچون سیلی تمام قدرت شهریار را ببلعند، اگر و فقط اگر مردم از پادشاه ناراضی باشند.