چمری

مرگ پرسش عظیم و رازآلود تاریخ اندیشه است. هرکس که تجربه حضور در گورستان را داشته باشد، به روز مرگ خودش هم فکر کرده است. مرگ اندیشه‌ای است که ضرب‌المثل‌های بسیاری درباره آن ساخته شده است. و برای هرکس معنی خاصی دارد. برخی همچون خیام وجود مرگ را دلیلی برای شاد زیستن دانسته‌اند و برخی نیز وجود مرگ را عاملی برای پوچی زندگی و اندوه. اصطلاحاتی همچون کفن جیب ندارد نیز نصیحت‌هایی برای همیاری و عدم حرص و طمع در زندگی نیز وجود دارد. برخی از اندیشمندان و پژوهشگران حتی علت رشد تمدن بشری را «اندیشیدن به مرگ» دانسته‌اند. این پرسش عظیم و بی‌پاسخ تاریخ بشر در هر فرهنگی دارای رسم و آیین‌های خاص خودش است. عزاداری و ادای احترام به افرادی که مرده‌اند آیینی است که در تمام فرهنگ‌ها و جغرافیای زمین وجود دارد. نگاه اجتماعی به مرگ و آیین‌های عزاداری در هر چند کیلومتر فاصله می‌تواند دچار تغییرات و تحولاتی شود و نگاه فردی به مرگ نیز می‌تواند به تعداد تک‌تک افراد مورد بررسی قرار بگیرد. آیین عزاداری برای هر فرهنگی معنی خاص خودش را دارد. برخی جنبه اندوه دارد، و در برخی حتی می‌توان المان‌هایی از شادی پیدا کرد. (مادرانی را دیده‌ایم و یا درباره‌شان شنیده‌ایم که جلوی تابوت فرزند شهیدشان رقصیده‌اند). اما عزاداری برای مردم جغرافیای کرمانشاه و به طور کلی کردستان چه معنی و مفهومی دارد؟ بسیاری از ما احتمالا آوای «مور» را در گورستان‌ها شنیده‌ایم. در موسیقی‌های مختلف به آن برخورده‌ایم. موسیقی‌هایی که نوازنده آنها اهل کردستان نبوده اما از این آوا استفاده کرده است. مور از کهن‌ترین آواهای بشری محسوب می‌شود.اما معنی آن چیست؟ ریشه‌اش به کجا برمی‌گردد؟ تفاوت موسیقی «چوپی» که با آن می‌رقصیم و موسیقی «چمری» که با آن عزاداری می‌کنیم در چیست؟ خود واژه چمری یعنی چه؟ فرشید یوسفی که خدمات ارزنده او بر تاریخ و فرهنگ این شهر برکسی پوشیده نیست در این کتاب کوتاه و مفید، اولین پژوهش منتشر شده رسمی درباره آیین‌های عزاداری این منطقه را ارائه داده است.