کتاب عقاید یک دلقک، یه کتاب مهم و به عقیده خیلی از منتقد‌ها مهم‌ترین و بهترین کتاب نویسنده دغدغه‌مند آلمانی، هاینریش بل هستش. که حالا وقتش رسیده که با ترجمه مستقیم از زبان آلمانی، از سارنگ ملکوتی و به همت نشر نگاه به سراغ این کتاب بریم.
بر خلاف اسم کتاب، ما قرار نیست، صرفا بیان عقاید یه دلقک رو بخونیم. درسته که به اون‌ها هم پرداخت میشه، اما داستان کتاب عقاید یک دلقک، مفهوم عمیق‌تر و مهم‌تری هستش.
توی کتاب عقاید یک دلقک، ما ماجرای عاشقانه و پر فراز و نشیب یه دلقک رو میخونیم، اون هم از زبان خودش. این لایه اول داستانه. ماری، معشوقه اشنیرِ دلقک، که مدت زیادی رو به عنوان همسرش بدون هیچ مراسم ازدواجی باهاش زندگی میکرد، حالا بدون هیچ حرف و دلیلی اون رو ترک کرده و به صورت رسمی با یه مرد دیگه ازدواج کرده. اشنیر این مسئله رو خیانت و مردود میدونه، این همون جاییه که داستان کتاب شروع میشه.
اما در خلال مونولوگ‌های زیاد کتاب، گفتگوهای فراوانی که شخصیت‌ها دارن، ما قراره که با جامعه آلمان غربی بعد از کلی جنگ و مصیبت مواجه شیم.
مسئله مهم و چیزی که هاینریش بل خیلی بهش توجه داشته، مسیحیت هستش، حداقل مسیحیت توی آلمان غربی. به طوری که خیلی جاها توی کتاب، ما شاهد گفتگوهای پر تب و تاب بین دلقک و یه اسقف هستیم.
اما چرا هاینریش بل برای همچین داستانی و همچین روایتی یه دلقک رو انتخاب کرده؟ برای فهمیدن دلیل نویسنده باید توی ادبیات کلاسیک و علی الخصوص قرون وسطایی دنبالش بگردیم. جایی که دلقک‌ها همون کسایی بودند که در عین حالی که توی داستان کسی اون‌ها رو جدی نمیگرفت، اما عمیق‌ترین و قابل تامل‌ترین مفاهیم رو بیان میکردند، حتی یه جورهایی، نماینده خود مولف، توی اون اثر بودن. دلیلی که هاینریش بل، یه دلقک، که خیلی جاها نماد دیوانگی و جنون و در عین حال راستگویی هستش رو انتخاب کرده، همین بوده.
در خلال مونولوگ‌هایی که از دلقک میخونیم، با مسائل قابل تامل و عمیقی مواجه میشیم. مسائلی که بعد از انتشار کتاب عقاید یک دلقک توی آلمان انقدر غوقا به پا کرد، که خیلی‌ها به خاطر مخالفت عیان و سرسخت هاینریش بل با سنت‌ها علنا اون‌ رو محکوم میدونستن.
یه جا از کتاب میخونیم:
از همه وحشتناک‌تر فیلم هایی است که زندگی‌نامه‌ی هنرمندان را نقل می‌کنند. بیش‌تر این فیلم‌ها را کسانی می‌سازند که اگر قرار بود از خود ون‌گوگ تابلویی بخرند، آن را به قیمت یک نصفه پاکت توتون می‌خریدند.